ΝΕΟΦΙΛΕΛΕΥΘΕΡΟΣ

      Ξεφυλλίζω το λεξικό. Γιατί το κάνω; Σάμπως ξέρω κι εγώ; Κάτι ψάχνω. Σταματώ στη λέξη ελεύθερος: « ο μη εξαρτώμενος από τίποτα». Λογικό το βρίσκω. «Ούτε καν από τα δικά του πάθη». Τώρα μάλιστα. Προχωράω. Eλεύθερος: « το αντίθετο του σκλάβου». Ξαναμπαίνω στη ρότα της λογικής.

      Συνεχίζω την αναζήτηση των λέξεων. Φιλελεύθερος: « ο φίλος της ελευθερίας». Τέλεια πάμε. Ψάχνω το αντίθετο. Δεν το βρίσκω. Μάλλον φίλος της σκλαβιάς δεν πρέπει να υπάρχει, σκέφτομαι. Σωστό το βρίσκω κι αυτό αλλά κάτι δεν μου κάθεται. Το ελεύθερος ή σκλάβος, πριν αποδοθεί κάπου, μου κάθεται πιο πολύ όχι σαν επιθετικός προσδιορισμός λόγω επιλογής ενός ατόμου, αλλά πιο πολύ σαν κατάσταση. Μπερδεύομαι, αλλά σαν επιστήμονας θα το ψάξω.

      Κανένα πρόβλημα. Πηγαίνω πιο πίσω στο λεξικό. Από το φι πάω στο νι. Τζίφος. Η λέξη νεοφιλελεύθερος δεν υπάρχει. Δεν την βρίσκω ούτε σαν παραπομπή. Μα την έχω ακούσει, γιατί δεν ερμηνεύεται; Μπερδεύομαι χειρότερα. Τη λέξη αυτή την λένε όλοι κάθε μέρα, τι σόι λεξικό είναι αυτό; Μάλλον δεν πρόλαβε τις εξελίξεις. Καλά μου λέγανε ότι θα έπρεπε να πάρω την ηλεκτρονική του έκδοση που ανανεώνεται μ’ ένα πάτημα στο internet. Σκέφτομαι όλους του σοφούς που υπερασπίζονται τα δικαιώματα τους μακριά από την τεχνολογία. Τους ξεπερασμένους που μάχονται με νύχια και με δόντια να μας πείσουν ότι αν έχεις διαβάσει ένα βιβλίο του σαράντα, επειδή η ιστορία επαναλαμβάνεται, τα ξέρεις όλα. Μπορείς να τα προβλέψεις. Κοντοστέκομαι. Τη λέξη νεοφιλελεύθερος πού την μάθανε; Υπήρχε και τότε και μου ξαναφύτρωσε σήμερα;

      Ψάχνομαι. Σκέφτομαι τους φαλακρούς. Αυτό το σαμπουάν που σε κάνει να βγάζεις μαλλιά είναι μια μαλακία και μισή. Φαλακροί υπάρχουν διότι γουστάρουν να μην έχουν μαλλιά. Άσχετο; Μπορεί, αλλά ερευνώ κάτι καινούργιο που όμως έχει γίνει, κι άρα τρελαίνομαι. Και μεγαλώνει κι ο μέσος όρος της ζωής, κι ενώ τα πάντα είναι γνωστά, μου μοιάζει σαν μια ιστορία ηλίθιου που θέλει να κάνει τον ξερόλα.

      Όμως η λέξη νεοφιλελεύθερος δεν μου κάθεται καλά. Είπαμε ότι φιλελεύθερος είναι ο γουστάρων την ελευθερία του και θα κάνει κι αγώνα γι’ αυτήν. Νεοφιλελεύθερος, τι στο διάολο είναι; Φίλος της ελευθερίας αλλά με νέα μορφή; Δική του ή της ελευθερίας; Πώς εννοείται αυτή η τάση του ανθρώπου ή της κατάστασης με το νέο μπροστά; Τι στο διάολο είναι αυτή η ελευθερία; Γκόμενα που δεν θέλει να συλλάβει ή να συλληφθεί, ή μια μαλακία που λέει ο άνθρωπος που αφού δεν συνέλαβε την ελευθερία, πάει να πιάσει κάτι άλλο;

      Μερικές φορές, έχω διδαχτεί από την πιο πλούσια γλώσσα του πλανήτη, οτι αν δεν καταλαβαίνω ακριβώς τον ορισμό μιας λέξης, μπορώ να συνάγω τα πάντα από το αντίθετο της. Σαν την γεωμετρία και την απόδειξη της αλήθειας με την εις άτοπον απαγωγή. Και σκέφτομαι. Αντίθετος του νεοφιλελεύθερου είναι ο παλαιοφιλελεύθερος. Δηλαδή όπως παλιά. Το πόσο παλιά δεν προσδιορίζεται βέβαια, αλλά τι σημασία έχει. Σημασία έχει ότι υπήρχε παλιά. Μιλάμε για γλώσσα εξελισσόμενη που βρίσκει τα αντίθετα της ή τους ορισμούς της, κοιτώντας πίσω. Κι αναρωτιούνται οι σοφοί γιατί μας ξεπέρασαν οι εχθροί.

      Λοιπόν, ψάχνοντας το λεξικό, δεν βρήκα το αντίθετο του φιλελεύθερου. Είμαι ικανοποιημένος διότι βρήκα μόνος μου το αντίθετο του νεοφιλελεύθερου. Βρήκα το ψηλότερο, το μετά, το ανώτερο. Θα ασχοληθώ τώρα με το χαμηλότερο , με το πριν; Προσωπικά δεν με απασχολεί, αλλά σκέφτομαι κι όλους εκείνους τους Πλεύρηδες ηλικιακά που θα με καρφώσουν με τα κενά που έχω στη γνώση. Πώς πήγες μετά, αφού δεν ξέρεις το πριν; Πιάνω το πουλί μου, και σκέφτομαι ότι έχω μια δουλειά στην ταράτσα του σπιτιού. Κι ανέβηκα για να την κάνω χρησιμοποιώντας μια σκάλα που της λείπανε δυο σκαλιά. Σκέφτηκα να αλλάξω την σκάλα. Όμως την ανέβηκα κι έκανα την δουλειά ψηλά. Η δουλειά με ενδιέφερε. Την σκάλα την επικίνδυνη για μένα, θα την αλλάξω μεθαύριο.

Κλείνω το λεξικό αποφασιστικά, επανατοποθετώ την σκάλα στην βιβλιοθήκη κι ανοίγω την τηλεόραση να ακούσω μαλακίες ή εξυπνάδες. Εδώ πρέπει να γίνεται μεγάλη πλάκα. Όλοι ξεκίνησαν να αλλάξουν τον κόσμο και τελικά κατάληξαν να αλλάζουν κανάλια στο τηλεχειριστήριο, ψάχνοντας την μαλακία που τους ενοχλεί λιγότερο. Όμως εγώ βλέπω τηλεόραση. Τι να κάνω; Την αμαρτία μου την λέω. Μ’ αρέσουν οι μαλακίες και μ’ αυτές χαλαρώνω. Έχει τελειώσει η επαγγελματική κι η οικογενειακή ρουτίνα και γουστάρω να γεμίσω με μαλακίες.

      Προτιμώ Πήτερ Σέλλερς από Ταρκόφσκι ή Αλμοδοβάρ. Να ακούσω να μιλάει ένας πολιτικός ή ένας δημοσιογράφος από το να ακούω να μου μιλάει ένας νομπελίστας για το έργο του, που σαν διαβολική σύμπτωση δεν ξαναβραβεύεται ποτέ.

      Κι όπως παίζω τα κανάλια, βλέπω δυο τύπους να σκοτώνονται για τον νεοφιλελευθερισμό. Δεν υπάρχει ξεκούραση σήμερα, αποφασίζω στιγμιαία. Κάθομαι κι ετοιμάζω και στυλό για να κρατήσω σημειώσεις. Αύριο που θα αγοράσω καινούργιο λεξικό , του Τριανταφυλλίδη κατά προτίμηση της καρατόμησης της ελληνικής γλώσσας μας, πιστεύω ότι θα με βοηθήσει να βρω την ανάλυση της λέξης νεοφιλελεύθερος. Κι όχι μόνο. Και τα αντίθετα της και τα σύνθετα της και τα παράγωγα της κι όλη εκείνη την μαγεία που κουβαλάει μια γνήσια αρχαιοελληνική λέξη. Προς στιγμήν θυμάμαι την Πυθεία. Πρέπει να έκανε απίστευτο γαμήσι. Την αποτάσσω. Ο Έλληνας δεν σκέφτεται φτηνά.

       Και με φαντάζομαι την ώρα που μπαίνω στο βιβλιοπωλείο. Και ταπώνω τον υπάλληλο. Του λέω: « Θέλω εκείνο το λεξικό που γράφει τι είναι ο νεοφιλελεύθερος». Ουδόλως με ενδιαφέρει το πώς με κοιτάει ο εργάτης που του πίνει το αίμα ο ιδιοκτήτης του καταστήματος. Δεν μου απαντάει. Βλέποντας την αμάθεια του, κατευθύνομαι στο ράφι των λεξικών, το περισυλλέγω με μια σιγουριά κίνησης, το εναποθέτω παρά της ταμειακής μηχανής, το στολίζω με την βεβαιότητα της πιστωτικής κάρτας που μου την έχει κάνει δώρο το νεοφιλελεύθερον χρηματοπιστωτικόν ίδρυμα, που λέγεται ελευθερία στην επιλογή μου.

      Αισθάνομαι ένοχος που πληρώνω έτσι και δεν έχω κουβαλήσει μαζί μου το μαξιλάρι μου στο οποίο θα είχα αποταμιεύσει τα χρήματα μου όντας φιλελεύθερος, ή απλά ελεύθερος αν ήμουν τεμπέλης και δεν είχα χρήματα και δεν κουνούσα καμιά οικονομία και οι πάντες θα ήσαν υποχρεωμένοι σε μένα τον πνευματικό τεμπελχανά που μιλάω σαν κομμένη πούτσα του 1930 και δεν γουστάρω τίποτε παραπάνω από αυτά που έμαθα. Ακόμα και το τεστ Παπανικολάου δεν το γουστάρω, διότι έχω άλλο όργανο. Γουστάρω φυτίνη. Τι Θα πει νέα φυτίνη; Παλαιά φυτίνη γουστάρω και μπάνια στο Σκαραμαγκά. Ό,τι έχει νέο μπροστά εκ του πονηρού είναι.

       Ο υπάλληλος τα χάνει. Δεν ξέρει τίποτα για το λεξικό μου. Τι στο διάολο. Σε βιβλιοπωλείο δουλεύει, όχι σε φαναρτζίδικο. Και τυλίγει βιβλία κι όχι μήλα σ’ όλους εκείνους τους καταχραστές του πνεύματος πουν θέλουν να λέγονται πνευματικοί, και που το χόμπυ τους είναι να ανακαλύπτουν θεωρίες συνωμοσίας πίσω από ανύπαρκτες λέξεις, ιδέες ή κόμματα κι επαναστάσεις. Και ιδεολογίες και βήματα μπροστά, ενώ τα πάντα μένουν στο ίδιο σημείο. Το μόνο που προχωράει είναι το κρέμασμα του μάγουλου και η ρυτίδα, η κοιλία και το αλτσχάϊμερ. Όχι σαν λήθη, αλλά σαν δυνατότητα επεξεργασίας νέων δεδομένων. Αυτά που φέρνει η νέα πραγματικότητα του ότι υποχρεωτικά θα ζήσεις κάποια χρόνια παραπάνω. Διαφωνώντας αλλά δεχόμενος την πραγματική αμερικανική προσφορά. Νεοφιλελεύθερος. Ρε σας δουλεύουν, μασήσατε; Σίγουρα.

      Ακμή και παρακμή. Τα καταλαβαίνω. Θέλω να μάθω την διαφορά που έχει ο φιλελεύθερος με τον νεοφιλελεύθερο. Και το νέο λεξικό δεν με κάλυψε. Θέλω να μάθω την διαφορά του υπαρκτού και του ανύπαρκτου με πορεία προ την κάσα. Πρέπει να ξεκουραστώ μετά την δουλεία, και γουστάρω τις μαλακίες. Γουστάρω να ακούω μορφωμένους που αναλύουν το τίποτα, για το τίποτα, να φτιάχνουν το τίποτα και να κάνουν και διάλογο για κάτι που δεν υπάρχει. Γουστάρω να υπερασπίζονται το μηδέν. Θέλω να βρω τη διαφορά της Colgate από την νέα Colgate. Γουστάρω ευρωπαϊκές αμερικανιές . Και ελληνικά αμελέτητα της Βάρης.