H MANNA MOY

     Μια ζωή έψαχνα τον παναρμόνιο αριθμό του Πυθαγόρα: Το οκτώ. Δύο κύκλοι ενωμένοι. Που μάλλον δεν θα σήμαιναν και κάτι , αν ο άνθρωπος δεν είχε κάποιες μανίες εγκατεστημένες . Σώνει και καλά να γίνει μια ανάλυση σε κάτι πρακτικά ανύπαρκτο. Σε μια απλή σύμπτωση. Που δεν λέει τίποτα. Ή μήπως λέει; Για μένα, το 8 αυξημένο κατά μια δεκάδα, λέει κάτι. Στα 18 χρόνια της με γέννησε η μάννα μου. Στις 18 Μαΐου. Στις 18 Νοεμβρίου ξεκίνησε το τελευταίο της ταξίδι.

     Αυτό που πεθυμούσε πια εδώ και πολύ καιρό. Ήταν αδύνατο να ζήσει χωρίς τον πατέρα μου. Που με είχε προειδοποιήσει κι αυτός την ώρα που έμπαινε στον Αχέροντα ποταμό: « Η μάνα σου δεν πρόκειται να κρατήσει παραπάνω από ένα εξάμηνο ».

     Τον είχα κοιτάξει δύσπιστα, σαν να ήταν ο μάντης Κάλχας. Και τελικά, μέσα έπεσε χονδρικά: Διότι αυτός είπε τον χρόνο του, κι η μάνα μου έφυγε στο οκτάμηνο. Πάντα το οκτώ. Και διαφωνία , και αρμονία. Αστοχία δυο μηνών.

     Κι ήταν κι εκείνο το όνειρο που είχα δει την παραμονή της ανακοπής της ζωής της. Σε κάποιο ταξίδι ήμασταν, εγώ μικρό παιδί, με τη μάνα μου, την Άννα. Αυτό το καρκινικό όνομα. Ίδιο από όποια πλευρά κι αν το διαβάσεις. Και ξαφνικά μέσα σε κάποιο μουσείο που μανούριαζα εγώ, ήρθε ο πατέρας μου και με προσβλητικό ύφος, μου είπε: «Καλά τα πήγες μέχρις εδώ. Τώρα τράβα στην άκρη. Το κουμάντο πλέον το παίρνω εγώ». Δεν τόλμησα να πω τίποτα. Πρώτη φορά τον είδα τόσο αποφασισμένο.

     Και καλά έκανε. Το κύτταρο ήταν δικό του τελικά. Κι αυτός ήξερε καλύτερα. Την μοναξιά που βρήκε κι αυτός εκεί πάνω. Τι να του πουν οι άγγελοι, οι διάβολοι κι ο θεός. Ή τα συγχωροχάρτια, που μάλλον μοιράζονται αφειδώς στους νεκρούς σαν χαρτόσημα για το γνήσιο της υπογραφής των μελλοθανάτων. Αυτός τη μάνα μου ήθελε πάντα. Κι εκείνη, για άλλη μια φορά, του έκανε το χατίρι αφήνοντας εμένα σαστισμένο για την χρονιά που περνάω. Δυο θάνατοι τόσο κοντινοί.

     Τι να πω για τη μάννα μου; Γι ‘ αυτό το κορίτσι που δεν μεγάλωσε ποτέ. Και λογικά. Ο έξυπνος άνθρωπος δεν έχει λόγο να ωριμάσει. Τι είναι, μήλο; Ένα μαθητούδι παντρεύτηκε, ένα μαθητούδι έκανε ένα παιδί κι ένα μαθητούδι έφυγε. Ένα μαθητούδι που η κοινωνία της τράβηξε κι αυτόν τον βαρύγδουπο τίτλο. Της μάννας. Που τον φόρεσε καλά όταν είχε δύναμη και κατέληξε στα χέρια μου για περιποίηση για κάποια στοιχειώδη αξιοπρέπεια όλους του μήνες που δεν μπορούσε να αυτοεξυπηρετηθεί. Να πέφτει χρήμα αλλά να μην μπορεί αυτό αλλά κι εγώ, να υπερνικήσω την κατάθλιψη και την μοναξιά που στοίχειωνε το σπίτι και τις στιγμές της που ήταν τόσο ταιριασμένες με την παραισθητική λογική μέσα στον χώρο του προικιού της. Εκεί που με μεγάλωσε σαν μεγάλη αδελφή. Μέσα σε ένα σπίτι γεμάτο χαρά, εικόνες και φωτογραφίες, και που τελικά της έδωσε την διάθεση της παραίτησης.

     Και δεν υπήρχε τίποτα παραπάνω να κάνω σ’ αυτήν την έσχατη μοναχικότητα. Ούτε κι οι υπόλοιπες παρέες ήταν αρκετές για να πείσουν ένα πολύ δυνατό μυαλό στον υποχρεωτικό συμβιβασμό. Η αδιαφορία ήταν προσωπική επιλογή της. Μόλις στα 66 της. Χωρίς ποτέ οι διπλανοί, οι μαλάκες όπως τους έλεγε, να μπορούν να κάνουν κάτι, είτε ήταν σοφοί επιστήμονες, είτε νέοι τεχνοκράτες. Η μάνα μου είχε λεπίδι προσωπικό. Και καλά έκανε.

     Κι ήταν μάγκισσα, τώρα που ξεφυλλάω τον δρόμο της. Δεν πηδάς εύκολα από μπαλκόνι παραμονή εξετάσεων μου για το πολυτεχνείο. Δεν χωρίζεις ούσα άνεργη τον ευεργέτη σου. Δεν κοντράρεις εύκολα τον γιο σου για τις ακραίες αριστερές θέσεις του ή τις επαγγελματικές επιλογές του. Δεν καβγαδίζεις για γνώμες αντισυμβατικές την ώρα που κινδυνεύεις να μείνεις στον δρόμο. Δεν είναι κοινωνικά αποδεκτό το να μην είσαι κότα, τότε το 1970, και να έχεις τον δικό σου αέρα. Κόντρα στα σόγια και κόντρα στις επιστημονάρες που έπρεπε να συναλλάσσεσαι. Χωρίς να είσαι γυναίκα. Να είσαι κοριτσάκι αλλά η μαλακία των μεγαλύτερων να σε θεωρούν κάτι έξω από το φυσιολογικό. Επειδή είχε άριστα στο Αρσάκειο;

     Και πέθανε. Χαρίζοντας μου την τελειότητα του απρόοπτου. Του απροειδοποίητου τέλειου εγκλήματος. Αυτό που λυτρώνει τον αναχωρητή αλλά και τον επόμενο. Δεν είναι κόλαση μόνο το να είσαι ασθενής. Κόλαση είναι και να ζεις με ασθενή. Και δεν ήθελε ούτε η ίδια να ζήσει ταλαιπωρία αλλά ούτε και να διαλύσει κι εμένα. Πάνω από όλα ήταν η αξιοπρέπεια.

     Κι ήταν πολύ ξαφνικό. Ο γιατρός, που την επισκέφθηκε στο σπίτι για τη μηνιαία εξέταση ρουτίνας, την είχε βρει μια χαρά. Μούλεγε στο τηλέφωνο ότι είναι σαν μωρό παιδί και δεν χρειάζεται κάποια πρόσθετα μέτρα υποστήριξης. Οι εξετάσεις διαμάντι. Ο κορεσμός του οξυγόνου στο 97%. Κι αφού ήμουν ήρεμος πια, τράβηξα να συνεχίσω την δουλειά μου. Στη μισή ώρα χτύπησε το κινητό κι άκουσα την φωνή της μάνας μου: «Αυτά που σου είπε ο γιατρός , είναι μαλακίες ( πάντα αθυρόστομη ). Εγώ θα πεθάνω ». Δεν έδωσα σημασία. Νόμιζα ότι έκανε νάζια κι ήθελε να γυρίσω πίσω. Μα μόλις είχα φύγει από το σπίτι. Χώρια που εκεί ήμουν και την παραμονή κι είχα ανανεώσει τις προμήθειες κι είχα πληρώσει τους λογαριασμούς.

     Σε ένα τέταρτο της ώρας, ξαναχτύπησε το τηλέφωνο μου. Ε, αμάν. Και την ώρα που ετοιμαζόμουν για τα μπινελίκια, άκουσα την κοπέλα που την φρόντιζε, πολύ τρομαγμένη. Δεν μπορούσε να της βρει σφυγμό. Τελικά η μάννα μου έλεγε αλήθεια όλη την εβδομάδα. Έβλεπε τον πατέρα μου και πολλούς άλλους που ερχόντουσαν για να την συνοδεύσουν στο ταξίδι. Μαλακίες έλεγα εγώ που δεν είμαι καλός στα μεταφυσικά. Τους φοβόταν τους νεκρούς που πήγαιναν για να την ξαναέχουν παρέα εκεί πάνω. Όλοι αυτοί που είχαν στοιχειώσει το σπίτι. Και της τραβούσαν τα χέρια και της έλεγαν κάτι ακαταλαβίστικα. Αυτά που δεν κατανοούσα κι εγώ βλέποντας την ψυχή μου να φεύγει στο πρόσωπο της και το τελείωμα της που πλέον μου έδινε το χαρτάκι των τυριών στην ουρά του σούπερ μάρκετ του Κέρβερου. Σταθερή αλυσίδα αυτή.

     « Ήταν 18 Νοέμβρη…», έλεγε τότε ο Μίκης, ο φίλος της. Κράτησε ακόμα και στον θάνατο ένα κομουνιστικό τραγούδι. Και ψάχνω να βρω αν έφυγε ή την έχασα. Το πιστοποιητικό θανάτου δεν το διευκρινίζει κι ακριβώς. Έχει όμως καμιά σημασία; Σημασία έχει ότι μου λείπει. Βέβαια και στον πατέρα μου έλειπε. Κι άρα πρέπει να πάω πάσο; Μάλλον, αφού οι μεγάλοι έχουν πάντα δίκιο.

     Αλλά όταν χάνεται η μάνα, τελικά σου φεύγει η φύση. Κι έρχεται ένας κόμπος στο λαιμό. Έκλαψα ο πούστης. Κι ίσως να ήταν πιο καλά αν δεν την είχα γνωρίσει ποτέ. Και να μην είχα πάρει τίποτα από εκείνην. Το συναίσθημα, τι να το κάνω; Και τα δάκρυα στο γραπτό, που δεν με αφήνουν να συνεχίσω το κείμενο; Δάκρυα. Μάνας υγρά. Γειά σου κοριτσάκι μου. Ήσουν πολύ νέα, αλλά αυτό το λέει μια ταυτότητα. Όχι η ψυχούλα σου που είχε γεράσει πολλά χρόνια πριν. Πάντως στον πατέρα μου σε έβαλα δίπλα. Στον τάφο. Κανένα παράπονο, έτσι; Μίλα μου. Γιατί δεν μιλάς; Να, αυτό μου λείπει.